აღდგომის ხუთშაბათი დიდი ხუთშაბათი (გვ.1)
| ტიპი: | ხელნაწერი | |
|---|---|---|
| დასახელება: | აღდგომის ხუთშაბათი დიდი ხუთშაბათი (გვ.1) | |
| დასახელება (ორიგ.): | თამფა ცააშ | |
| ავტორისეული აღწერა: | ||
| შინაარსი: | აღდგომის ხუთშაბათს დღისით ვაკეთებთ ხორბლის ფაფას. საღამოს ვიტრაპეზებთ. ტრაპეზამდე შევალოცავთ ლამარიას: „ ლამარია, ხორბალი გაგვიბევრე, ბარაქიანი გაგვიხადე; ლამარია, შეეწიე ჩვენს მოსავალს და ჭირნახულს“. აღდგომის ხუთშაბათს გათენებამდე ოჯახში დიდი ქალი ყველას მარჯვენა ხელზე და მარჯვენა ფეხზე მოაბამს თანაფოლს. რიტუალს აღასრულებს მანამ, ვიდრე დანარჩენები წვანან საწოლში. და მაშინ გამოაბამს თანაფოლს საწოლში მწოლიარეებს. თანაფოლი ეს არის შალის ორწვერა, შინნაქსოვი შავი ძაფი (ჰაშკი). ჰაშკი – 1.შალის ორწვერა ძაფი 2. შინნაქსოვი შალი. (თოფ. ქალდ. სვანური ლექსიკონი, 2000: გვ. 894). თანაფოოლი ზოგს ერთ წელსაც კი აქვს მობმული, ვიდრე თავისით არ გაწყდება. თანაფოოლს თუკი ვინმე სხვა ადამიანი მოაჭრის, მაშინ ყველა ტკივილი და ავადმყოფობა იმაზე გადავაო. თანაფოოლს ოჯახის წევრებს უკეთებს და შეაბამს რიჟრაჟზე ოჯახის უფროსი ქალი უხმოდ, ულაპარაკოდ, ხმის ამოუღებლად. აღდგომის ხუთშაბათს ოჯახში უფროსი ქალი წავა მდინარის პირას და მოიტანს ნახევარ ვედრო (ლალხსგა). ქვიშას და რიყის ქვებს (კნინ. ფ. „ქვებუკანებს“). ამ პატარა კენჭებს ვდებთ ხოლმე რძის ჩასაკვეთშიც (ლალდრთეისგა) და საფუარშიც. ამ ადგილებში დებს ქვიშის მომტანი (მექშორალი ). ეს არის ავი თავალისგან დაცვის მიზნით. სწორედ გათვალვისგან დაცვის მიზნით სჩვევიათ ჭალებიდან რიყის ქვების და ქვიშის მოტანა. ქვიშას დავდებთ ხოლმე აივანზე (დეეფანზე) და განიავებისას ეზოში, კალოშიც. აღდგომის ხუთშაბათ ღამეს ვაკეთებთ ხორბლის ფაფას და იმ ღამეს შევალოცავთ ლამარიას, რომ წლის მოსავალი გაგვიმრავლოს, ხვავიან–ბარაქიანი გაგვიხადოს, და წლის მოსავალი და ჭირნახული იყოს უხვი და ბევრი. აღდგომის ხუთშაბათ დღეს ასტამზე ერთმანეთში აურევენ ქვიშას და ნაცარს, ამ დროს მეორე ოჯახის წევრი დახვდება კართან, აყრის საქონელს ამ ნაცარ–ტუტასა და ქვიშის ნარევს და ამბობს: „ცუდი თვალი და ყბა, ავი თვალი ასცდენოდეს ჩვენს საქონელს“. ადღგომის ხუთშაბათ დღეს ამის მეტი არაფერი გვჩვევია, უქმე არ არის. აღდგომის ხუთშაბათ დღეს მოსდევს ურიების პარასკევი. | |
| დამატებითი ინფორმაცია: | ტექსტი სვანურიდან ქართულ ენაზე ქეთევან მარგიანმა | |
| თემი: | მულახის თემი | |
| სოფელი: | ||
| ტერიტორია: | ზემო სვანეთი | |
| წელი: | ||
| მასალა: | ქაღალდი, მელანი | |
| ზომები: | 20სმ × 17სმ | |
| მდგომარეობა: | დამაკმაყოფილებელი | |
| დაზიანებები: | ||
| თეგები: | ავი თვალის დასაცავიაღდგომის ხუთშაბათითანაფოლიკენჭი ბარაქალამარიარიტუალიხორბლის ფაფა | |
ამავე ტიპის დოკუმენტები, ამავე ადგილიდან:
მსგავსი ტიპის დოკუმენტები, რომლებიც ასევე შექმნილია ამავე ადგილებში (მულახის თემი, ზემო სვანეთი)
ამაღლება (გვ.3.)
ამაღლება დღეს, დილით ერთი კაცი ადგება ხმისამოუღებლად, ულაპარაკოდ, უბრად ა...
ხრაბ, ლიგერგი (გვ.1)
კრაბ არის ლიგერგის წინადღე. სრულდება შესაწირავები დიდი ღმერთისთვის. მეორე დღეს ...
დიდი ხუთშაბათი (თანფა ცააშ) (გვ.2)
კერიიდან ნაცარს ამოიღებს ხოლმე და ერთ ადგილას შეინახავს კედელში ჩაშენებ...
ბარბარობის დღესასწაული სვანეთში (გვ.1.)
ბარბალობის რელიგიური დღესასწაული გრძელდება სამ დღეს. იწყება ხუთშაბათს, ...
ლიხვდიში, ხოლა ჯიმააშ (გვ1)
ლიხვდიშის დღისთვის ქალები თარგლეზერის ქვაბში ხდიან არაყს. აცხობენ ყველიანებს და...
ზუზა დაიკ
16/04 ზუზა დიკ 29/04 მერე, ოთხშბათს ზუზა დიკ - ია (ზუზა-დიკ) ეს დღე უქმეა ქარის...
ლიკლაურე (გვ.1)
ლიკლაურე როცა ოჯახი კალოობას მორჩება, ლიკლაურე ჰქვია. საკლავს დავკლავთ და შევავე...
ბაია (გვ.2.)
აიას მერე მეორე კვირადღეს ბაია (ბა) ჰქვია. იმ დღისთვის ქალები ხორბლის ...
ტარიჯმაშის დღესასწაული (გვ. 7)
მოცემულია ტარიჭაბუგვის // taritabűgv// tabgom-ის სახელით ცნობილი, აღდგომის შემდ...
ტარიჯმაშის დღესასწაული (გვ.5)
მოცემულია ტარიჭაბუგვის // taritabűgv// tabgom-ის სახელით ცნობილი, აღდგომის შემდ...
ბერიკაობა-ყეენობა (აღბალაღრალი) (გვ.7.)
გუნუაანთ ჩამეგიანთა ერთ–ერთი წინაპარი (ხოშა) დაჭერილი ყოფილა კახეთ...
გაზაფხულის გიორგობა (გვ.10.)
გარე სოფლებიდან მოსულებს განსაკრებული პატივით ცალკე დასვამენ ხოლმე, თანასო...
სხვა ტიპის დოკუმენტები, ამავე ადგილიდან:
სხვა ტიპის დოკუმენტები, რომლებიც ასევე შექმნილია ამავე ადგილებში (მულახის თემი, ზემო სვანეთი)
ტაბლა კუბოსთან, გარდაცვლილი ქალის საყვარელი ნივთებით ლატალი
მაგიდა გარდაცვლილის თავთან; გარდაცვლილის საყვარელი საყოფაცხოვრებო ნივთებით და ...
სამამაკაცო ლამპრების დაწვა საფლავებზე ლამპრობა დღეს
სამამაკაცო ლამპრების დაწვა საფლავზე ლამპრობაზე ...
გარდაცვალებიდან ორმოცის აღსანიშნავი საკურთხი სუფრა და გარდაცვლილის ნიშანი
მიცვალებულის სულის მოსახსენებელი საკურთხი სუფრა გარდაცვალებიდან მეორმოცე დღეს, მ...
გარდაცვლილის სულის მოსახსენებელ დღეს გაკეთებული საკურთხი მოხარშული ხორცით
გარდაცვლილის სულის მოსახსენიელბელ დღეს მოხარშული ხორცით გაკეთებული საკურთხი ...
ყაუ და ლაფთან
ყაუ - კერაზე ჩამოსაკიდი კავი ლაფთან - ხარის კუდისგან დამზადებული ბუხრის საწმენდ...
მოსავლის ასაღები შრომის იარაღები
ნიჩაბი, ფოცხი, თოხი,ხორბლის სახვეტი ნიჩაბი, მცირე ზომის ხის ურო, ტყავის დასამუშა...
სამფეხა დაბალი მაგიდა-ტაბლა
მართკუთხა ფორმის ქაღალდზე შავი ფანქრით ჩახატული ტაბლა ...
დეტალი საზამთრო საცხოვრისის, მსხვილფეხა საქონლის სადგომიდან
ფოტოზე მოჩანს მაჩუბის ბაგის ორნამენტირებული ტიხარი...
საფუარის დასაყენებელი ხის კასრი
საფუარის დასაყენებელი ხის კასრი ...
ქალების ქვევით ვედრება- ჩუბავ ლიმზირ
ქალების ქვევით ვედრების რიტუალი - ჩუბავ ლიმზირ, ჯგირანის სალოცავის შიგნით ...
მიცვალებულთა სულების მობრძანების დღეს საქალებო ჩირაღდნების გამოთლა არყის ხისგან
ფოტოზე გამოსახულია არყის ხისგან საქალებო ჩირაღდნების -ლამპრების გამოთლა მიცვალებ...
წმ.ღვია და წმ.მსხალი
წმ.ღვია და წმ.მსხალი ფარის თემში. ...