| ტიპი: | ხელნაწერი | |
|---|---|---|
| დასახელება: | ლიფანაალი ადგომ (გვ.1.) | |
| დასახელება (ორიგ.): | ლიფანაალი ადგომ (გვ.1.) | |
| ავტორისეული აღწერა: | ლიფანაალი 0.5.0.1 ადგომ 18. 01 | |
| შინაარსი: | ლიფანალის პირველ დღეს ჰქვია ადგომ. ადგომ ყოველთვის არის იანვრის ხუთში. იმ დღეს ავეჯი,... ყველაფერი გასარეცხია. ხსნილი არ შეიძლება, წმინდად (მარხვით) უნდა დახვდე სტუმრებს. მზის ჩასვლის მერე კის ქვეშ შევუნთებთ ცეცხლს. (უფროსი მამაკაცი, რომელიც ქუნების მოსაპატიჯებლად უნდა წავიდეს, იმ დღეს მარხულობს, საჭმელს არ ჭამს. ასე იქცევა მერბიელიც. ამ საქმისთვის მას დაუცხობენ ექვს ცალ ლემზირს. მათ სასაფლაოზე წასული თან წაიღებს. პირველად ლამარიაში შევა და იქიდან გავა თავისი მიცვალებულის საფლავზე. ლამარიაში მარჯვნივ შემოტრიალებისას იტყვის: -„ჩვენს ფუსდ დალებს კარგი ფეხი მოგეტანოთ“. სახლში მოსულს âულთან ორი კაცი და ერთი ბავშვი დახვდებათ და ისინი ამ âულს სამ ნაწილად დაჭრიან. მას აქეთ იქით ორი კაცი ხელს მოჰკიდებს, შუაზე ბალიშს დადებენ და მასზე ბავშვს დასვამენ, შევლენ სახლში და იტყვიან; - „âიშამბუ, ბიბამბუ!“ თან ბავშვს გვერდებზე პწკენენ ოჯახში მყოფნი. კერას გარს შემოვლის შემდეგ იქ სადაც კვარის ადგილია ბავშვს გადააგორებენ. იქ სამ ლემზირს დაახვედრებენ და ოჯახის უფროსი ამ ლემზირებს დანით დაჭრის პატარ-პატარა ნაჭრებად და გადაუყრის ბავშვებს. მაშინ ბავშვები დაესევიან და დაინაწილებენ ამ ლუკმებს. ოჯახის უფროსი პურების დაჭრისას, რამდენჯერაც დანას გადაუსვამს, იმდენჯერ იტყვის: წლის სიბეჯითე, ადამიანის მშვიდობა, საქონლის სიმრავლე. ამ ექვსი ლემზირიდან სამს ყველა შეჭამს, სამს კი „ჯðდი ჰამისთვის“ გადაინახავენ. ამის შემდეგ ტაბაგს გააწყობენ სამარხო საკვებით, სანთელს დაანთებენ. âულთან ბავშვების მაგიდას გაშლიან . ოჯახის უფროსი დაიწყებს ლიფანეს. ჯერ სასკამთან (საკარცხულთან) ახსენებს „ ქრისდე ფუსდ მაცხოვარო, შეივედრე ჩვენი შესანდობრების სული, ღვთის დიდებას გთხოვთ და სულის შენდობას, ამ მადლით ყოფილიყოს ჩვენი დრო - ჟამი სავსე“. მერე, მეორე ტაბაგთან გადაუქცევს არაყს, მიწაზე დაასხამს მას შენდობისას. ტაბაგს როცა გავანთავისუფლებთ, ბანდარზე - გრძელი საქალებო მერხი, უზურგო - გადავატრიალებთ და ამ ბანდარზე „ჯოდი ჰამამდე“ გვეკრძალება დასხდომა. ამის მერე შევსჭამთ ამ დაფენილ საჭმელს და მერე დავწვამთ გუიზს. გუიზ როცა დაიწვება, ჩაიმუხლებს ხოშა მაარე და რკინის ასაღებით ნაკვერჩხალს აიღებს და დადებს კაზე, იტყვის: ამით ლამარიამ ხორბლის მოსავლის სიუხვით გაგვახაროსო, ამით ფეტვის მოსავლით, ამით ქერის მოსავლით, ამით სიმინდის მოსავლით, ამით ჭვავის მოსავლით, ამით ცერცვის მოსავლით, ამით კანაფის მოსავლით და ჩამოთვლიდა ყველა იმ მარცვლეულს და ბოსტნეულს, რომელიც კი ითესება მათ ყანებში და ბოსტანში, მერე ისევ ჩამოთვლიდა: ეს ხორბლის დამატება, ეს ქერის დამატება და ა. შ. გავიდოდა ბოლომდე ამას მოყვებოდა ზღაპრების მოყოლის პროცესი, არაკების მოყოლის ვალდებულება. მთელი ლიფანალის მანძილზე კერაში ცეცხლი არ უნდა ჩამქრალიყო. ყოველი ლიფანალისას ხმამაღლა ძახილი და საუბარიც არ შეიძლება. არ შეიძლება ნახე - ხანჯალი, ნაჯახი, თოფი, ნემსი, დანა... ესენი არ უნდა ჩანდეს არსად მეორე დღეს ხსნილით უნდა ვუკურთხოთ სუფრა - განცხდაბია! | |
| დამატებითი ინფორმაცია: | ტექსტი სვანურიდან ქართულ ენაზე თარგმნა ნინო წერედიანმა | |
| თემი: | ლატალი | |
| სოფელი: | ||
| ტერიტორია: | ზემო სვანეთი | |
| წელი: | ||
| მასალა: | ქაღალდი, მელანი | |
| ზომები: | 26სმ × 21სმ | |
| მდგომარეობა: | დამაკმაყოფილებელი | |
| დაზიანებები: | ||
| თეგები: | ადგომბებღუდალოცვალიფანაალიმიცვალებულისტუმარი | |
სხვა გვერდები:
ამავე ტიპის დოკუმენტები, ამავე ადგილიდან:
მსგავსი ტიპის დოკუმენტები, რომლებიც ასევე შექმნილია ამავე ადგილებში (ლატალი, ზემო სვანეთი)
ხოლა ჯმაშ
ლიჯგრი საფტინს არის მიცვალებულთა ხსენება. ლიფანეა ხორცით, პურით და არაყით. ძველა...
ლინშდაქური
„ლინშდაქçრი“ ოჯახი, როცა მკას მორჩება, მაშინ „ლინშდაქçრე“ ჰქვია. იქ ღამე ლამარია...
დიდი ხუთშაბათი (თანფა ცააშ) (გვ.1)
ჭინკების კვირეულის მერე არის დიდი ხუთშაბათი იგივე აღდგომის ხუთშაბათი (თანფ...
ლიფანაალი-ადგომ (გვ.1.)
ადგომი არის ნაახალწლევს ხუთი დრე რომ გავა მაშინ. ადგომი ისე უქმე არ ა...
ისგლილჩალ (გვ.2.)
ლილაშუნედან ისგლინჩალამდე არის ერთი კვირა და სამი დღე. ისგლინჩაალის დღეს...
მეისრაბი (გვ.1.)
მეორე დღეს, შაბათს, დილით, ღამე, ერთი საათი რომ იქნება დარჩენილი ავდგებით, ფან...
შობა
ბარბარობის მერე სამი კვირა რომ გავა, მაშინ არის შობა. შობის ღამეს აკეთ...
ლეღçმი êღêბ
ამაღამ ღორის ხორცს მოვხარშავთ და ვივახშმებთ. ჭამის შემდეგ, ნავახშმევს ფიჩქს - ს...
მიცვალებულის დატირების რიტუალი
მიცვალებულის დატირება. კარგი მოგონებების გახსენება, კარგი ფეხის დატოვება ...
კაიშობა
პარასკევ დღეს კაიშობა ჰქვია. ის დღე უქმეა. მეწყერის საწინააღმდეგოდ. ლოცვას აღვ...
შეშხვამ (გვ.2. ლატალის თემი)
შეშხვამის დღეს ტახს დავკლავთ და დაკვლისას ვამბობთ; -„წელი, უკეთესი წლით შეგვიცვ...
ჰჷლიშიერ (გვ.1)
ჰჷლიშიერ - სინნოხსნაბის შემდეგ კვირას სამი დღის ( შაბათი, კვირა, ორშაბათი) აღნიშ...
სხვა ტიპის დოკუმენტები, ამავე ადგილიდან:
სხვა ტიპის დოკუმენტები, რომლებიც ასევე შექმნილია ამავე ადგილებში (ლატალი, ზემო სვანეთი)
ცეკვა ლაჭიშხაშ
საფერხულო ცეკვა ლაჭიშხაშ...
მოსახსენებელი სუფრები საფლავებზე მარიამობა დღეს
საკურთხი სუფრები საფლავებზე მარიამობა ( ლიმერიე) დღეს. ...
მარიამობა (ლიმირიე) მულახში
მარიამობა მულახში...
წლისთავის სუფრის კურთხევა
მღვდელი წლისთავზე აკურთხებს გარდაცვლილი ქალისთვის მიძღვნილ სუფრას...
მესტიის თემი. სოფელი ლაღამი
ფოტოზე მოცემულია მესტიის თემი. სოფელი ლაღამი ...
საბჭოს არჩევნები ბეჩოში
საბჭოს ხელახალი არჩევნების კამპანია ლათალის თემში ...
დღესასწაული,,უფლიშ''
ფოტოზე აღბეჭდილია მომლოცველი მამაკაცები სარიტუალო პურების შეწირვის პროცესში ,,უ...
არყის ხისგან სამამაკაცო ლამპრების დამზადება მიცვალებულთა სულების მობრძანების დღეს
არყის ხისგან სამამაკაცო ლამპრების დამზადება მიცვალებულთა სულების მობრძანების დღ...
დაკრძალვა იფარის თემში
დაკრძალვა იფარის თემში, სოფ. ნაკიფარში.ფოტოზე აღბეჭდილია სოფ. ნაკიფარის ეკლესია,...
წმ.ღვია და წმ.მსხალი
წმ.ღვია და წმ.მსხალი ფარის თემში. ...
ლაჰლა თახაშის დღესასწაულზე
ფოტოზე აღბეჭდილია "ლაჰლათახაშ" დღესასწაულზე , სოფელ ლაჰილში შეკრებილი ლატალის ს...
ხარის შეწირვა უფლიშის დღესასწაულზე
შესაწირი ხარის დაკვლა უფლიშის დღესასწაულზე სოფელ იფხში ვოთავერ ნანსყანის სახლის ...