| ტიპი: | ხელნაწერი | |
|---|---|---|
| დასახელება: | ლიფანაალი ადგომ (გვ.2.) | |
| დასახელება (ორიგ.): | ლიფანაალი ადგომ (გვ.2.) | |
| ავტორისეული აღწერა: | ლიფანაალი 0.5.0.1 ადგომ 18. 01 | |
| შინაარსი: | ლიფანაალი 0.5.0.1 ადგომ 18. 01 ლიფანალის პირველ დღეს ჰქვია ადგომ. ადგომ ყოველთვის არის იანვრის ხუთში. იმ დღეს ავეჯი,... ყველაფერი გასარეცხია. ხსნილი არ შეიძლება, წმინდად (მარხვით) უნდა დახვდე სტუმრებს. მზის ჩასვლის მერე კის ქვეშ შევუნთებთ ცეცხლს. (უფროსი მამაკაცი, რომელიც ქუნების მოსაპატიჯებლად უნდა წავიდეს, იმ დღეს მარხულობს, საჭმელს არ ჭამს. ასე იქცევა მერბიელიც. ამ საქმისთვის მას დაუცხობენ ექვს ცალ ლემზირს. მათ სასაფლაოზე წასული თან წაიღებს. პირველად ლამარიაში შევა და იქიდან გავა თავისი მიცვალებულის საფლავზე. ლამარიაში მარჯვნივ შემოტრიალებისას იტყვის: -„ჩვენს ფუსდ დალებს კარგი ფეხი მოგეტანოთ“. სახლში მოსულს âულთან ორი კაცი და ერთი ბავშვი დახვდებათ და ისინი ამ âულს სამ ნაწილად დაჭრიან. მას აქეთ იქით ორი კაცი ხელს მოჰკიდებს, შუაზე ბალიშს დადებენ და მასზე ბავშვს დასვამენ, შევლენ სახლში და იტყვიან; - „âიშამბუ, ბიბამბუ!“ თან ბავშვს გვერდებზე პწკენენ ოჯახში მყოფნი. კერას გარს შემოვლის შემდეგ იქ სადაც კვარის ადგილია ბავშვს გადააგორებენ. იქ სამ ლემზირს დაახვედრებენ და ოჯახის უფროსი ამ ლემზირებს დანით დაჭრის პატარ-პატარა ნაჭრებად და გადაუყრის ბავშვებს. მაშინ ბავშვები დაესევიან და დაინაწილებენ ამ ლუკმებს. ოჯახის უფროსი პურების დაჭრისას, რამდენჯერაც დანას გადაუსვამს, იმდენჯერ იტყვის: წლის სიბეჯითე, ადამიანის მშვიდობა, საქონლის სიმრავლე. ამ ექვსი ლემზირიდან სამს ყველა შეჭამს, სამს კი „ჯðდი ჰამისთვის“ გადაინახავენ. ამის შემდეგ ტაბაგს გააწყობენ სამარხო საკვებით, სანთელს დაანთებენ. âულთან ბავშვების მაგიდას გაშლიან . ოჯახის უფროსი დაიწყებს ლიფანეს. ჯერ სასკამთან (საკარცხულთან) ახსენებს „ ქრისდე ფუსდ მაცხოვარო, შეივედრე ჩვენი შესანდობრების სული, ღვთის დიდებას გთხოვთ და სულის შენდობას, ამ მადლით ყოფილიყოს ჩვენი დრო - ჟამი სავსე“. მერე, მეორე ტაბაგთან გადაუქცევს არაყს, მიწაზე დაასხამს მას შენდობისას. ტაბაგს როცა გავანთავისუფლებთ, ბანდარზე - გრძელი საქალებო მერხი, უზურგო - გადავატრიალებთ და ამ ბანდარზე „ჯოდი ჰამამდე“ გვეკრძალება დასხდომა. ამის მერე შევსჭამთ ამ დაფენილ საჭმელს და მერე დავწვამთ გუიზს. გუიზ როცა დაიწვება, ჩაიმუხლებს ხოშა მაარე და რკინის ასაღებით ნაკვერჩხალს აიღებს და დადებს კაზე, იტყვის: ამით ლამარიამ ხორბლის მოსავლის სიუხვით გაგვახაროსო, ამით ფეტვის მოსავლით, ამით ქერის მოსავლით, ამით სიმინდის მოსავლით, ამით ჭვავის მოსავლით, ამით ცერცვის მოსავლით, ამით კანაფის მოსავლით და ჩამოთვლიდა ყველა იმ მარცვლეულს და ბოსტნეულს, რომელიც კი ითესება მათ ყანებში და ბოსტანში, მერე ისევ ჩამოთვლიდა: ეს ხორბლის დამატება, ეს ქერის დამატება და ა. შ. გავიდოდა ბოლომდე ამას მოყვებოდა ზღაპრების მოყოლის პროცესი, არაკების მოყოლის ვალდებულება. მთელი ლიფანალის მანძილზე კერაში ცეცხლი არ უნდა ჩამქრალიყო. ყოველი ლიფანალისას ხმამაღლა ძახილი და საუბარიც არ შეიძლება. არ შეიძლება ნახე - ხანჯალი, ნაჯახი, თოფი, ნემსი, დანა... ესენი არ უნდა ჩანდეს არსად მეორე დღეს ხსნილით უნდა ვუკურთხოთ სუფრა - განცხდაბია! | |
| დამატებითი ინფორმაცია: | ტექსტი სვანურიდან ქართულ ენაზე თარგმნა ნინო წერედიანმა | |
| თემი: | ლატალი | |
| სოფელი: | ||
| ტერიტორია: | ზემო სვანეთი | |
| წელი: | ||
| მასალა: | ქაღალდი, მელანი | |
| ზომები: | 25სმ × 21სმ | |
| მდგომარეობა: | დამაკმაყოფილებელი | |
| დაზიანებები: | ||
| თეგები: | ადგომბარაქაბებმღულიფანაალიმერბიელიმიცვალებულირიტუალი | |
სხვა გვერდები:
ამავე ტიპის დოკუმენტები, ამავე ადგილიდან:
მსგავსი ტიპის დოკუმენტები, რომლებიც ასევე შექმნილია ამავე ადგილებში (ლატალი, ზემო სვანეთი)
ფუსდის ხარის დაკვლის დღე (გვ.1.)
მერე, კვირა დღეს, ფუსდის ხარის დაკვლის დღეა. სოფელი ამ დღისთვის გამოყოფს რვა ...
ლიმერიე, ლინშდექურე (გვ.1)
ლიმერიე 15 აგვისტო. ახალი კარგი მოსავლისთვის სახლში გამომცხვარი პურების შეწირვის...
ბაია
მეორე დღეს ბაია ჰქვია. იმ დღეს, საღამოს, ეკლის მოჭრა გვჩვევია და მათი ფანჯრებზე ...
მიცვალებულთან დაკავშირებული წეს-ჩვეულებანი
მიცვალებულთან დაკავშირებული წეს-ჩვეულებანი ზემო სვანეთში...
გიმი ხურუარე ლიშედალ
15 მარტს მიწის ხვრელების ამოყრაა. ამ დღესაც უქმეა. ახალ მოტანილ წყალს არ სვამენ...
ლიგურკე. ახანახა (გვ2).
ლიგურკე - ყოველთვის 15 ივლისს მოდის. ამ დღეს ყველა ოჯახი საკუთარ სახლში შესაწირ...
შობის დღესასწაული-ქრისდეეშ
შობის მეორე დღეს არის ქრისტეშობა. ქრისტეშობა დღეს გვჩვევია ასე: ...
ლამპრობა (ლაჰილი. გ.3)
ლიმპარობის ორშაბათს ლაჰილელების ერთი ჯგუფი სოფლის აღმოსავლეთ მხარეს (იენაშს და ლ...
ლიუჭმìლ
14/11 „ლიუჭმìლ“ 27/11 „ლიუჭმìლ (მარხვა) მეხუთე დღეს, გიორგობის მერე ხვდება. იმ დ...
ისგლილჩალ (გვ.1.)
ლილაშუნედან ისგლინჩალამდე არის ერთი კვირა და სამი დღე. ისგლინჩაალის დღეს...
გაზაფხულის გიორგობა (გვ.9.)
ზარების ხმას რომ გაიგონებენ, მაშინ ბავშვები, ქალები და მამაკაცები – ყვ...
დიდი ხუთშაბათი კარგი ხუთშაბათი (გვ.2.)
აღდგომის ხუთშაბათს დღისით ვაკეთებთ ხორბლის ფაფას. საღამოს ვიტრაპეზებთ. ტრაპეზ...
სხვა ტიპის დოკუმენტები, ამავე ადგილიდან:
სხვა ტიპის დოკუმენტები, რომლებიც ასევე შექმნილია ამავე ადგილებში (ლატალი, ზემო სვანეთი)
ლატალი
ფოტოზე აღბეჭდილია ლატალის ხედი. ზემო სვანეთი ...
ტრაპეზი , დღესასწაული ფუსნახან ლითუალ" ,
ფოტოზე აღბეჭდილია ტრაპეზი შეწირვის რიტუალის შემდგომ დღესასწაულ ფუსნახან ლიძჰენზე...
ქვაბში ხორცის ამოსარევი ხის ჯოხი
ქვაბში ხორცის ამოსარევი ხის ჯოხი ...
დღესასწაული სიკუობ ლატალში
ფოტოზე აღბეჭდილია ტრაპეზი ლალცხატის მინდორში, დღეობა სიკობზე, მსხვერპლშეწირვის შ...
ექიმი უკითხავს ლექციას ქალებს
რაიონული ცენტრის ექიმი ლექციას კითხულობს თემაზე:"ქალის ჰიგიენის შესახებ" ლატალი...
მესტიის ხიდი
ფოტოზე მოცემულია მესტიის ხიდი (1927 წელი) ...
სულის მოსახსენებელი სუფრა მიცვალებულის სახლში
სულის მოსახსენებელი სუფრა მიცვალებულის სახლში ...
სულის მოსახსენებელ დღეებში არყის სმა ეზოში მდგარ საერთო სათლიდან
მიცვალებულის სულის მოსახსენებლად წლისთავზე (სურვილის მიხედვით) არაყის სმა ეზოში ...
დაკრძალვა იფარის თემში
დაკრძალვა იფარის თემში, სოფ. ნაკიფარში.ფოტოზე აღბეჭდილია სოფ. ნაკიფარის ეკლესია,...
საფუარის დასაყენებელი ხის კასრი
საფუარის დასაყენებელი ხის კასრი ...
მსხვერპლშეწირვის რიტუალი
ფოტოზე დაფიქსირებულია ცხვრის შეწირვის ერთ-ერთი წესი- ბეწვის სანთლის ალით მოწვის...
ქელეხის სუფრა სასაფლაოზე
ქელეხის სუფრა ლატალის თემში, ეზოში სატრაპეზოდ სხედან მამაკაცები, ქალები და ბავშვ...