შავი ფხუ

ტიპი: ხელნაწერი
დასახელება: შავი ფხუ
დასახელება (ორიგ.): მეშხა ფხუ
ავტორისეული აღწერა:
შინაარსი: შავი ფხუს დღეს უყველო სეფისკვერებს აცხობენ და შევალოცავთ ხოლმე თესვა–მთესველის სახელზე. ამ დღეს ცოტ–ცოტას ყველაფერს გამოარჩევენ თესლეულებიდან: ხორბლიდან, ქერიდან, ცერცვიდან, სიმინდიდან და ყველაფრიდან. კერიის გვერდზე დადებდნენ ამოწვერებული სახით (ჟიაკოჩალდახ) და დატოვებდნენ ასე. მაცხოვარს ელოცებოდნენ და შესთხოვდნენ რომ მხვნელ–მთესველის ნაშრომი, განარჯევი, ნაჯაფარი ჭირნახული წინ წასწიოს. სეფისკვერს აცხობენ იმდენს, რამდენი სულიც არის ოჯახში. შეალოცავენ ან სამს ერთად, ან ექვსს, ან ცხრას. საღამოს საკურთხისთვის ცერცვს დააგამენ მოსახარშად. საკურთხის ტაბლა ვინც უნდა აკურთხოს (მეფანე) , ის საჭმელს არ ჭამს მთელი დღის განმავლობაში. ამ ღამეს ლიფაანეს რიტუალი სრულდება უფრო ადრე. ამ ღამეს ლიფაანეს აკეთებენ ჟოჟუაის და ბოჟუაისთვის, ესენი ყოფილან წყლის და მიწის განმკარგველნი (მახუში), უფროსები. ამ შემთხვევაში შენდობას აკეთებენ წყლით და ცერცვს და ოსპს (უისპა) უკურთხებენ ამათ. იმ ღამეს სხვა მიცვალებულებს არ უდგამენ საკუთხის ტაბლებს და რაც ახსენებენ.
დამატებითი ინფორმაცია: ტექსტი სვანურიდან ქართულ ენაზე ქეთევან მარგიანმა
თემი: მულახის თემი
სოფელი:
ტერიტორია: ზემო სვანეთი
წელი:
მასალა: ქაღალდი, მელანი
ზომები: 20სმ × 17სმ
მდგომარეობა: დამაკმაყოფილებელი
დაზიანებები:
თეგები: ბოჟუაიმახუშიოსპიჟოჟაიუისპაშავი ფხუცერცვი

ამავე ტიპის დოკუმენტები, ამავე ადგილიდან:

მსგავსი ტიპის დოკუმენტები, რომლებიც ასევე შექმნილია ამავე ადგილებში (მულახის თემი, ზემო სვანეთი)


...
მაცხუარ თახაშ

მერე სამშაბათს, მაცხუარ თახაშია. ოჯახიდან თითო კაცი მივდივართ და იქ საკლავს დავკ...

...
ლიფანაალი ადგომ (გვ.1.)

ლიფანალის პირველ დღეს ჰქვია ადგომ. ადგომ ყოველთვის არის იანვრის ხუთში. იმ დღეს ა...

...
ლიფანაალი გაცხდაბ (გვ.2.)

ლიფანაალი 06.01 განცხდაბ 19/01 ადგომის მერე მეორე დღეს განცხდაბ ჰქვია. საკლავ...

...
ჰèლშა საფტინ (გვ.2.)

24/05 ჰèლშა საფტინ 06/04 ალèნგვერის მერე პირველი შაბათი არის ჰèლიში. . იმ კვირაშ...

...
ბარბარობის დღესასწაული სვანეთში (გვ.2.)

ყველასთვის ნებადართული იყო. გზებზეც ბევრი არიგებდა სეფისკვერებს გობი...

...
აღდგომის ხუთშაბათი დიდი ხუთშაბათი (გვ.1)

აღდგომის ხუთშაბათს დღისით ვაკეთებთ ხორბლის ფაფას. საღამოს ვიტრაპეზებთ. ტრა...

...
ბარბარობის დღესასწაული სვანეთში (გვ.3.)

სახლისა და საგვარეულოს (საძმოს) მიცვალებულებს, ვისგანაც ჩვენ ოდნავადაც კი ი...

...
მიცვალებულთა დღე; კურთხევის ორშაბათი (გვ.2)

აღდგომის მეორე დღეს არის მიცვალებულთა დღე – კურთხევის ორშაბათი. იმ დღეს ...

...
გაზაფხულის გიორგობა (გვ.9.)

ზარების ხმას რომ გაიგონებენ, მაშინ ბავშვები, ქალები და მამაკაცები – ყვ...

...
ზუზადი (გვ.2.)

გიმუნდი ჰქვია არყის ხის კარგად დაფოთლილ ტოტს, რომელსაც რგოლის, დისკოს ფო...

...
ხრაბ, ლიგერგი (გვ.4)

კრაბ არის ლიგერგის წინადღე. სრულდება შესაწირავები დიდი ღმერთისთვის. მეორე დღეს ...

...
ჰჷლიშიერ (გვ.4)

ჰჷლიშიერ - სინნოხსნაბის შემდეგ კვირას სამი დღის ( შაბათი, კვირა, ორშაბათი) აღნიშ...

სხვა ტიპის დოკუმენტები, ამავე ადგილიდან:

სხვა ტიპის დოკუმენტები, რომლებიც ასევე შექმნილია ამავე ადგილებში (მულახის თემი, ზემო სვანეთი)


...
ქალების სალოცავი ჯგერან

ბეჩოს თემის ქალების სალოცავი ჯგერან, რომელშიც ინახება ნაყოფიერების (მომტანი) ქვე...

...
სვანი მონადირე ბათლომ ნავერიანი მულახის თემის სოფ. ჟაბეშიდან

ფოტოზე გამოსახულია მონადირე ბათლომ ნავერიანი, იარაღით და მთაში სასიარულო ჯოხით ...

...
წმ.ღვია და წმ.მსხალი

წმ.ღვია და წმ.მსხალი ფარის თემში. ...

...
გარდაცვლილის გამოსახულება (ნიშანი) სულის მოსახსენებელ სუფრასთან

გარდაცვლილის გამოსახულება წლისთავის სუფრასთან...

...
წლისთავის სუფრის კურთხევა

მღვდელი წლისთავზე აკურთხებს გარდაცვლილი ქალისთვის მიძღვნილ სუფრას...

...
წლისთავის სუფრის კურთხევა

წლისთავზე გარდაცვლილი ქალისთვის სუფრის კურთხევა მღვდლის მიერ...

...
სამფეხა დაბალი მაგიდა-ტაბლა

მართკუთხა ფორმის ქაღალდზე შავი ფანქრით ჩახატული ტაბლა ...

...
მიცვალებულთა სულების მობრძანების დღეს საქალებო ჩირაღდნების გამოთლა არყის ხისგან

ფოტოზე გამოსახულია არყის ხისგან საქალებო ჩირაღდნების -ლამპრების გამოთლა მიცვალებ...

...
სულის მოსახსენებელ დღეებში არყის სმა ეზოში მდგარ საერთო სათლიდან

მიცვალებულის სულის მოსახსენებლად წლისთავზე (სურვილის მიხედვით) არაყის სმა ეზოში ...

...
საავადმყოფოდან გარდაცვლილის სულის წაყვანის რიტუალი

ბეჩოს საავადმყოფოდან ეცერის თემის გარდაცვლილი მამაკაცის სულის გადაყვანის რიტუა...

...
დღესასწაული ,,აღბა-ლაღრალი''

ეპიზოდი დღესასწაულიდან აღბა-ლაღრალი, საქმისაი ფალოსით და მისი ამალა...

...
არყის ხისგან სამამაკაცო ლამპრების დამზადება მიცვალებულთა სულების მობრძანების დღეს

არყის ხისგან სამამაკაცო ლამპრების დამზადება მიცვალებულთა სულების მობრძანების დღ...