ტიპი: | ხელნაწერი | |
---|---|---|
დასახელება: | ლითოოდრი (გვ.2.) | |
დასახელება (ორიგ.): | ლითოოდრი | |
ავტორისეული აღწერა: | ||
შინაარსი: | ლითოოდრი ხვდება პარასკევ დღეს. ამ დღეს მთელი სოფლის ბავშვები შეიკრიბებიან სადმე, სადაც ურჩევნიათ. თან დაიკავებენ დიდ გობს (ლალაშს ) და გამოყვებიან ოჯახ–ოჯახ, კარდაკარ. თითოეულ ოჯახს ლოცავენ ასე: „ღმერთო დალოცე ამ სახლის მოზარდები, ამრავლე ადამიანები და სულდმული, საქონელი“. ლოცვის ტექტს ამბობს ერთი, დანარჩენები კი პასუხობენ: „აამინ!“ ამის მერე, ის ოჯახი, რომელიც დალოცეს, ამ ბავშვებს გამოუტანს ცერცვს, გამომცხვარ პურს, ანდა ფულს, ან ჩირს... ახალი მიცვალებულის პატრონი ოჯახები ზოგჯერ მიცვალებულის სულსაც დაალოცვინებენ ბავშვებს. და ამის მერე კიდევ დამატებითაც აძლევენ ბავშვებს საჩუქრებს. ასე შემოივლიან ბავშვები სოფლის ყველა მოსახლეს. საღამოს კი შეიკრიბებიან ერთ რომელიმე ოჯახში, სადაც უფრო თავისუფლად გრძნობენ თავს, ანდა უკაცრიელ სახლში. იქ ჩაადგამენ მოსახარშად ან ცერცვს ან კარტოფილს. ბავშვები ამ ღამეს ძალიან დიდხანს არიან ერთად, თამშობენ, მღერიან, ცეკვავენ და იქვე ივახშმებენ ხოლმე. გვიანობას დაიშლებიან და წავლენ თავთავიანთ სახლეში. (ეს ბავშვები ასაკით არიან 8 –დან 17 წლამდე). შაბათ საღამოს კვლავ შეიკრიბებიან და პარასკევის საღამოს მსგავსად კვლავ ერთად მოიმზადებენ ვახშამს, მხიარულობენ, ცეკვავენ, მღერიან და გვიან დაიშლებიან ხოლმე. კვირა დღეს ლითოდრის მონაწილე ბავშვებს შეუერთდებიან ასევე ქალიშვილები და ვაჟკაცები (15 –დან 30 წლამდე ასაკისა). ამ დღეს ყველანი შინიდან, საკუთარი სახლიდან მოიტანს და ასე მოაგროვებენ ხოლმე ყველს, ფქვილს და არაყს. არაყს ყიდულობენ ლიკნის სანაცვლოდ. ამა თუ იმ ოჯახს რომ სოფლის ქალიშვილები და ვაჟები შეეწევიან და ხელს შეაშველებენ ან თიბვაში, ან მკაში ამას ჰქვია (ლიკნი). ამ ღამეს გააჩაღებენ ხოლმე მხიარულებას თავდავიწყებამდე და კარგ ვახშამს გაამზადებენ აუცილებლად. მთელი საღამო ახალგაზრდები ხუმრობენ, ოხუნჯობენ და გვიანობას იშლებიან. (ზოგჯერ მოტაცებებიც ხდება ასეთ საღამოებზე (ლიცხუპინაალ). ლითოდრიზე სჩვევიათ ასეთი სიმღერა: „ესა, ესე ძეები და ვაჟები ამრავლე, ამ სახლს ვაჟიანობა ჰქონოდეს, ძეები გაუმრავლდეს“. ყველას უსურვებენ ვაჟების სიმრავლეს და ყველას სახლთან ამ სიმღერას მღერიან. ლითოდრის დღეს წესად გვაქვს საქონლისთვის კუდების ბალანის მოჭრა და მოწესრიგება. მოჭრილ კუდებს ააგდებენ (ლაწდრეეცათე ) მაღლა და ასე იტყვიან ხოლმე: „ამოდენამც გაზრდილიყვნენ“. | |
დამატებითი ინფორმაცია: | ტექსტი სვანურიდან ქართულ ენაზე ქეთევან მარგიანმა | |
თემი: | მულახის თემი | |
სოფელი: | ||
ტერიტორია: | ზემო სვანეთი | |
წელი: | ||
მასალა: | ქაღალდი, მელანი | |
ზომები: | 20სმ × 17სმ | |
მდგომარეობა: | დამაკმაყოფილებელი | |
დაზიანებები: | ||
თეგები: | ლითოოდრილიკნიშესაწირიცეკვა |
მსგავსი ტიპის დოკუმენტები, რომლებიც ასევე შექმნილია ამავე ადგილებში (მულახის თემი, ზემო სვანეთი)
გუნუაანთ ჩამეგიანთა ერთ–ერთი წინაპარი (ხოშა) დაჭერილი ყოფილა კახეთ...
ლითოდრიელის მერე ორშაბათ დღეს არის ხატიცხოველი ანუ ხატი ცოცხალი. იმ დღეს...
ხვალმობა ყოველთვის ხუთშაბათსაა. დილით, ახალგათენებულზე ადგებიან. პირველად პატარა...
დღეობები: თეთრი ფხუ ყველიერი ყველიერი (თაში აღაბ) შავი ფხუ ლითოდრი ხატიცხოველი ...
დღესასწაულთა თავი ბარბლაშია. ბარბალობა დღეს სხვის კარზე დაძახება არ შეიძლება - კ...
იმ დღეს მუშაობა არ შეიძლება. ხარება დღე ძალიან საპატიო, ძალიან საკრალურ...
გუნუაანთ ჩამეგიანთა ერთ–ერთი წინაპარი (ხოშა) დაჭერილი ყოფილა კ...
მერე იმას ჯამში ჩადებენ, წყალს ჩაასხამენ და დააბრუნებენ (შეაცურებენ) სიღ...
ლითოოდრი ხვდება პარასკევ დღეს. ამ დღეს მთელი სოფლის ბავშვები შეიკრიბებიან ...
ლიჯგრი საფტინს არის მიცვალებულთა ხსენება. ლიფანეა ხორცით, პურით და არაყით. ძველა...
უფლიში ლიფხჟìლ გოცობის მერე, როცა დაგვიმთავრდება ლასკარის ხარჯი, ფქვილი და ხარი...
ჴეობ- მოდიოდა ლალხორის შემდეგ კვირას. მთელი სოფლით ხდიდნენ არაყს. ლესკარები აცხ...
სხვა ტიპის დოკუმენტები, რომლებიც ასევე შექმნილია ამავე ადგილებში (მულახის თემი, ზემო სვანეთი)
ფოტოზე მოცემულია მესტიის თემი. სოფელი ლაღამი ...
ქელეხის სუფრა ლატალის თემში, ეზოში სატრაპეზოდ სხედან მამაკაცები, ქალები და ბავშვ...
ხის მორისგან გამოთლილი წყლის ჭურჭელი ...
მამაკაცების მიერ გარდაცვლილის დატირების მეორე მომენტი ...
ფოტოზე მოცემულია ბეჩოს უღელტეხილი...
გარდაცვლილის გამოსახულება წლისთავის სუფრასთან...
მიცვალებულის სულის მოსახსენებელი საკურთხი სუფრა გარდაცვალებიდან მეორმოცე დღეს, მ...
ფოტოზე მოცემულია მესტიის ხიდი (1927 წელი) ...
მღვდელი წლისთავზე აკურთხებს გარდაცვლილი ქალისთვის მიძღვნილ სუფრას...
სახლების დიდებით შემოვლა გარდაცვლილ სულთა წასვლის დღეს (ლიფანალის დასრულებისას)...
მართკუთხა ფორმის ქაღალდზე შავი ფანქრით ჩახატული ტაბლა ...
საკურთხი სუფრები საფლავებზე მარიამობა ( ლიმერიე) დღეს. ...