ტიპი: | ხელნაწერი | |
---|---|---|
დასახელება: | ლითოოდრი (გვ.2.) | |
დასახელება (ორიგ.): | ლითოოდრი | |
ავტორისეული აღწერა: | ||
შინაარსი: | ლითოოდრი ხვდება პარასკევ დღეს. ამ დღეს მთელი სოფლის ბავშვები შეიკრიბებიან სადმე, სადაც ურჩევნიათ. თან დაიკავებენ დიდ გობს (ლალაშს ) და გამოყვებიან ოჯახ–ოჯახ, კარდაკარ. თითოეულ ოჯახს ლოცავენ ასე: „ღმერთო დალოცე ამ სახლის მოზარდები, ამრავლე ადამიანები და სულდმული, საქონელი“. ლოცვის ტექტს ამბობს ერთი, დანარჩენები კი პასუხობენ: „აამინ!“ ამის მერე, ის ოჯახი, რომელიც დალოცეს, ამ ბავშვებს გამოუტანს ცერცვს, გამომცხვარ პურს, ანდა ფულს, ან ჩირს... ახალი მიცვალებულის პატრონი ოჯახები ზოგჯერ მიცვალებულის სულსაც დაალოცვინებენ ბავშვებს. და ამის მერე კიდევ დამატებითაც აძლევენ ბავშვებს საჩუქრებს. ასე შემოივლიან ბავშვები სოფლის ყველა მოსახლეს. საღამოს კი შეიკრიბებიან ერთ რომელიმე ოჯახში, სადაც უფრო თავისუფლად გრძნობენ თავს, ანდა უკაცრიელ სახლში. იქ ჩაადგამენ მოსახარშად ან ცერცვს ან კარტოფილს. ბავშვები ამ ღამეს ძალიან დიდხანს არიან ერთად, თამშობენ, მღერიან, ცეკვავენ და იქვე ივახშმებენ ხოლმე. გვიანობას დაიშლებიან და წავლენ თავთავიანთ სახლეში. (ეს ბავშვები ასაკით არიან 8 –დან 17 წლამდე). შაბათ საღამოს კვლავ შეიკრიბებიან და პარასკევის საღამოს მსგავსად კვლავ ერთად მოიმზადებენ ვახშამს, მხიარულობენ, ცეკვავენ, მღერიან და გვიან დაიშლებიან ხოლმე. კვირა დღეს ლითოდრის მონაწილე ბავშვებს შეუერთდებიან ასევე ქალიშვილები და ვაჟკაცები (15 –დან 30 წლამდე ასაკისა). ამ დღეს ყველანი შინიდან, საკუთარი სახლიდან მოიტანს და ასე მოაგროვებენ ხოლმე ყველს, ფქვილს და არაყს. არაყს ყიდულობენ ლიკნის სანაცვლოდ. ამა თუ იმ ოჯახს რომ სოფლის ქალიშვილები და ვაჟები შეეწევიან და ხელს შეაშველებენ ან თიბვაში, ან მკაში ამას ჰქვია (ლიკნი). ამ ღამეს გააჩაღებენ ხოლმე მხიარულებას თავდავიწყებამდე და კარგ ვახშამს გაამზადებენ აუცილებლად. მთელი საღამო ახალგაზრდები ხუმრობენ, ოხუნჯობენ და გვიანობას იშლებიან. (ზოგჯერ მოტაცებებიც ხდება ასეთ საღამოებზე (ლიცხუპინაალ). ლითოდრიზე სჩვევიათ ასეთი სიმღერა: „ესა, ესე ძეები და ვაჟები ამრავლე, ამ სახლს ვაჟიანობა ჰქონოდეს, ძეები გაუმრავლდეს“. ყველას უსურვებენ ვაჟების სიმრავლეს და ყველას სახლთან ამ სიმღერას მღერიან. ლითოდრის დღეს წესად გვაქვს საქონლისთვის კუდების ბალანის მოჭრა და მოწესრიგება. მოჭრილ კუდებს ააგდებენ (ლაწდრეეცათე ) მაღლა და ასე იტყვიან ხოლმე: „ამოდენამც გაზრდილიყვნენ“. | |
დამატებითი ინფორმაცია: | ტექსტი სვანურიდან ქართულ ენაზე ქეთევან მარგიანმა | |
თემი: | მულახის თემი | |
სოფელი: | ||
ტერიტორია: | ზემო სვანეთი | |
წელი: | ||
მასალა: | ქაღალდი, მელანი | |
ზომები: | 20სმ × 17სმ | |
მდგომარეობა: | დამაკმაყოფილებელი | |
დაზიანებები: | ||
თეგები: | ლითოოდრილიკნიშესაწირიცეკვა |
მსგავსი ტიპის დოკუმენტები, რომლებიც ასევე შექმნილია ამავე ადგილებში (მულახის თემი, ზემო სვანეთი)
ახლა მეორე დღეს არის ზომხა. დილით ახალგათენებულზე სამი მეეკვლე; ერთ...
მერე, ოთხშაბათს, ჭაბგობ ჰქვია. უქმე გვაქვს „ჭაბიკç“ - ის სახელზე. იმ ღამეს ლოცვა...
არაყს დალევენ იმ დღეს. მოგროვებული ფულის ნაწილის არაყში იხდიან, ნაწილს კ...
ახლა მეორე დღეს არის ზომხა. დილით ახალგათენებულზე სამი მეეკვლე; ერთი ...
ხორცის აღაპის მეორე დღეს ორშაბათ დღეს არის თეთრი ფხუ. იმ დღეს იფარ...
19/01 20/01 21/01 ლიმპარი 01/02 02/02 03/02 მეისარაბის მეორე დღეს ჰქვია ...
ხატიცხოველის მერე მეხუთე დღეს არის თესვის დღეობა (ლილააშუნე). იმ დ...
მეორე დღეს არის ნათლისღება, წყალკურთხევა (განცხდაბი). (შდრ. ძველი ქართ. ...
გუნუაანთ ჩამეგიანთა ერთ–ერთი წინაპარი (ხოშა) დაჭერილი ყოფილა კა...
23/04 ლიგიერგი ლუფხêშ 06/04 გაზაფხულის გიორგობა ყოველთვის 23 აპრილს (ძვ. სტ) ხ...
იმ დღეს ცარიელა სეფისკვერებს (კუახ ლემზირებს) ვაცხობთ სახნავ–სათესი იარა...
კრაბ არის ლიგერგის წინადღე. სრულდება შესაწირავები დიდი ღმერთისთვის. მეორე დღეს ...
სხვა ტიპის დოკუმენტები, რომლებიც ასევე შექმნილია ამავე ადგილებში (მულახის თემი, ზემო სვანეთი)
ფოტოზე მოცემულია მესტიის ხიდი (1927 წელი) ...
ქალები, ბავშვები და მამაკაცები მულახის თემიდან...
მარილის ქვასანაყი ...
ფოტოზე მოცემულია მულახის თემის ტერიტორია...
ფოტოზე გამოსახულია მონადირე ბათლომ ნავერიანი, იარაღით და მთაში სასიარულო ჯოხით ...
მაგიდა გარდაცვლილის თავთან; გარდაცვლილის საყვარელი საყოფაცხოვრებო ნივთებით და ...
ცეცხლის საჩხრეკი ორთითა ...
ფოტოზე მოცემულია მესტიის თემი. სოფელი ლაღამი ...
სამეურნეო იარაღი თოხი...
ხის ჯამი ...
ქალების სალოცავი ჯგირან სოფ. ჟამუშში, მულახის საზოგადოება ...
სამეურნეო იარაღები მარცვლეული კულტურების მოსავლის ასაღებად. კევრი და უღელი, ღვლე...