ტიპი: | ხელნაწერი | |
---|---|---|
დასახელება: | შუშხვამი-ბედობის დღესასწაული სვანეთში (გვ.1.) | |
დასახელება (ორიგ.): | შუშხვამ | |
ავტორისეული აღწერა: | ჩაწერილია 1930 წელს | |
შინაარსი: | შუშხვამის დღეს უქმე არ არის. საღამოს ყველა მოსახლიდან ერთი კაცი წავა ტყეში და მოჭრის არყის ხეს. მოჭრისას თუკი ნაფოტს თეთრი მხარე ექნება ზემოთ, იმან კარგი მშვიდობიანი წელიწადი იცის. თუკი შავი (ანუ ქერქის) მხარე ექნება ზემოთ, ის ყველას ცუდის ნიშნად მიაჩნია. იმ ღამეს პირველად ვივაშმებთ (ვახშამს შევჭამთ). მერე ხელახლა ვიწყებთ ცხობას და სამეკვლეოებს (ნაჭშხუნვარს) დავაცხობთ ხოლმე. ამის ცხობისას ბავშვები ხარების ლადიარებში (სასაკვებეებში) ეძებენ კაკლებს, მარცვლებს. თუკი ხორბლის მარცვლებს იპოვნიან ბევრს, იმან იცის ხორბლის უხვი, დიდი მოსავალი. რისი კაკლებიც, რისი მარცვლებიც იქნება ბევრი, ითვლება, რომ შესაბამისად მოსავალიც იმისი იქნება უხვი და ბარაქიანი. მერე ვაცხობთ ბევრ სეფისკვერებს, ხაჭაპურებს, ასევე დიდ პურებს, ერთი ფუსტის წინამძღოლია (ფუსნ მუჟეღ). მთავარ სარიტუალო პურს (ფუსნ მუჟეღს) უკეთებენ შუაში კუწუბოებს (ჟი ხაპაანწკუეხ) და ჯვარს გაუკეთებენ ზემოდან, სამ ადგილას რქასავით წანაზარდს (კუწუბოს) უკეთებენ. მეორეს აცხობენ, იმას რქასავით წანაზარდს (კუწუბოს) არ უკეთებენ, სამ ადგილას თითების ანაზომს გაუკეთებენ პურზე, ამას ეძახიან ლამრი ლემზირს / ლამარიას, ღვთისმშობლის სეფისკვერს. ახლა სეფისკვერებს და სამეკვლეოებს (ნაჭშხუნვარს) ყველაფერს ჩაუწყობენ გობში სათესურში ( ლალშთე ). ახლა უნდა აირჩიონ მეკვლე (მეჭშხი): გარე მეკვლე ვინ სჯობს, ვინ არა! ვინც გიქმნის კარგ გარემოს (ჯასხენი) იმას აქვს კარგი ფეხი (კარგი ნამეკვლევარი) და ის მინდა. იმას იმ საღამოს შუშხვამის ღამეს შეატყობინებენ, რომ „შენ ჩემი მეკვლე ხარ“. მერე სახლის მეკვლედ აირჩევენ ერთ ქალს და ერთ მამაკაცს. თუკი ამ ერთი წლის მანძილზე ვინმე მოკვდება, მაშინ მომავალ წელს მეკვლე უნდა გამოიცვალოს! საჭიროა სხვა მეკვლე. | |
დამატებითი ინფორმაცია: | ტექსტი სვანურიდან ქართულ ენაზე თარგმნა ქეთევან მარგიანმა | |
თემი: | მულახის თემი | |
სოფელი: | ||
ტერიტორია: | ზემო სვანეთი | |
წელი: | 1930 | |
მასალა: | ქაღალდი, მელანი | |
ზომები: | 20სმ × 17სმ | |
მდგომარეობა: | დამაკმაყოფილებელი | |
დაზიანებები: | ||
თეგები: | არყაბედობამეკვლემჭშხინაჭშხუნვარსშუშხვამიხაჭაპურიხულიშ |
მსგავსი ტიპის დოკუმენტები, რომლებიც ასევე შექმნილია ამავე ადგილებში (მულახის თემი, ზემო სვანეთი)
ყველასთვის ნებადართული იყო. გზებზეც ბევრი არიგებდა სეფისკვერებს გობი...
იმ დღეს იშიმშილებს ის ადამიანი, ვისაც ქარი სტკივა, ქარი აქვს. იმ ღამეს სე...
ამის მერე შედიან ეკლესიაში, მაშინ მღვდელი ამბობს: „ქრისდე აღსდგა!“ მრევლი (...
ბაიას მეორე დღესვე, ორშაბათ დღეს ჭინკების, ეშმაკების, კუდიანების კვირეული...
მეშხე ფხუს მერე არის ლითოდრი. ყოველთვის ლითოდრი ხვდება შაბათს. ლითოდრის ...
კვირა ღამეს „ თაში აღაბ“ ჰქვია. ამ დღეს, დილით, კუბდარებს და ხაჭაპურებს წაუდგამე...
ქრისტეს შობასა და ზომხას შორის პერიოდს ჰქვია ÎêრნეÎსგა. ამ კვირაში უქმეა, მუშა...
შავი ფხუს დღეს უყველო სეფისკვერებს აცხობენ და შევალოცავთ ხოლმე თესვა–მ...
20/04 გოცობ 30/05 ფუსნა ხარის დაკვლის მერე მოსულ კვირა დღეს ჰქვია „გოცობ“ გოცობ...
მერე, კვირა დღეს, ფუსდის ხარის დაკვლის დღეა. სოფელი ამ დღისთვის გამოყოფს რვა ...
ახალი წლის დილას რიჟრაჟზე, გამთენიისას დგებიან მეკვლეები. ამ დროს სახლ...
მერე, კვირა დღეს არის „უფლიშ“. ამ დღეს მოლასკრენი ხარებს და ვერძებს კლავენ ლასკა...
სხვა ტიპის დოკუმენტები, რომლებიც ასევე შექმნილია ამავე ადგილებში (მულახის თემი, ზემო სვანეთი)
გარდაცვლილის სულის მოსახსენიელბელ დღეს მოხარშული ხორცით გაკეთებული საკურთხი ...
გარდაცვლილთა სულების მიღება-გამასპინძლება "ლიფანალის" დღეებში...
მიცვალებულის სულის მოსახსენებლად წლისთავზე (სურვილის მიხედვით) არაყის სმა ეზოში ...
მღვდელი წლისთავზე აკურთხებს გარდაცვლილი ქალისთვის მიძღვნილ სუფრას...
გარდაცვლილის სულის მოსახსენიებლად გარეთ გაშლილი სუფრები...
სამამაკაცო ლამპრების დაწვა საფლავზე ლამპრობაზე ...
ხის მორისგან გამოთლილი წყლის ჭურჭელი ...
სამეურნეო იარაღები მარცვლეული კულტურების მოსავლის ასაღებად. კევრი და უღელი, ღვლე...
მიცვალებულის მოსახსენებელი დღე ლაგუან, გარდაცვლილის შემოსილი და იარაღასხმული მამ...
საფუარის დასაყენებელი ხის კასრი ...
მულახელი ქალი სადღესასწაულო ჩაფრასტებიან სამოსში...
ყაუ - კერაზე ჩამოსაკიდი კავი ლაფთან - ხარის კუდისგან დამზადებული ბუხრის საწმენდ...