ტიპი: | ხელნაწერი | |
---|---|---|
დასახელება: | შუშხვამი-ბედობის დღესასწაული სვანეთში (გვ.1.) | |
დასახელება (ორიგ.): | შუშხვამ | |
ავტორისეული აღწერა: | ჩაწერილია 1930 წელს | |
შინაარსი: | შუშხვამის დღეს უქმე არ არის. საღამოს ყველა მოსახლიდან ერთი კაცი წავა ტყეში და მოჭრის არყის ხეს. მოჭრისას თუკი ნაფოტს თეთრი მხარე ექნება ზემოთ, იმან კარგი მშვიდობიანი წელიწადი იცის. თუკი შავი (ანუ ქერქის) მხარე ექნება ზემოთ, ის ყველას ცუდის ნიშნად მიაჩნია. იმ ღამეს პირველად ვივაშმებთ (ვახშამს შევჭამთ). მერე ხელახლა ვიწყებთ ცხობას და სამეკვლეოებს (ნაჭშხუნვარს) დავაცხობთ ხოლმე. ამის ცხობისას ბავშვები ხარების ლადიარებში (სასაკვებეებში) ეძებენ კაკლებს, მარცვლებს. თუკი ხორბლის მარცვლებს იპოვნიან ბევრს, იმან იცის ხორბლის უხვი, დიდი მოსავალი. რისი კაკლებიც, რისი მარცვლებიც იქნება ბევრი, ითვლება, რომ შესაბამისად მოსავალიც იმისი იქნება უხვი და ბარაქიანი. მერე ვაცხობთ ბევრ სეფისკვერებს, ხაჭაპურებს, ასევე დიდ პურებს, ერთი ფუსტის წინამძღოლია (ფუსნ მუჟეღ). მთავარ სარიტუალო პურს (ფუსნ მუჟეღს) უკეთებენ შუაში კუწუბოებს (ჟი ხაპაანწკუეხ) და ჯვარს გაუკეთებენ ზემოდან, სამ ადგილას რქასავით წანაზარდს (კუწუბოს) უკეთებენ. მეორეს აცხობენ, იმას რქასავით წანაზარდს (კუწუბოს) არ უკეთებენ, სამ ადგილას თითების ანაზომს გაუკეთებენ პურზე, ამას ეძახიან ლამრი ლემზირს / ლამარიას, ღვთისმშობლის სეფისკვერს. ახლა სეფისკვერებს და სამეკვლეოებს (ნაჭშხუნვარს) ყველაფერს ჩაუწყობენ გობში სათესურში ( ლალშთე ). ახლა უნდა აირჩიონ მეკვლე (მეჭშხი): გარე მეკვლე ვინ სჯობს, ვინ არა! ვინც გიქმნის კარგ გარემოს (ჯასხენი) იმას აქვს კარგი ფეხი (კარგი ნამეკვლევარი) და ის მინდა. იმას იმ საღამოს შუშხვამის ღამეს შეატყობინებენ, რომ „შენ ჩემი მეკვლე ხარ“. მერე სახლის მეკვლედ აირჩევენ ერთ ქალს და ერთ მამაკაცს. თუკი ამ ერთი წლის მანძილზე ვინმე მოკვდება, მაშინ მომავალ წელს მეკვლე უნდა გამოიცვალოს! საჭიროა სხვა მეკვლე. | |
დამატებითი ინფორმაცია: | ტექსტი სვანურიდან ქართულ ენაზე თარგმნა ქეთევან მარგიანმა | |
თემი: | მულახის თემი | |
სოფელი: | ||
ტერიტორია: | ზემო სვანეთი | |
წელი: | 1930 | |
მასალა: | ქაღალდი, მელანი | |
ზომები: | 20სმ × 17სმ | |
მდგომარეობა: | დამაკმაყოფილებელი | |
დაზიანებები: | ||
თეგები: | არყაბედობამეკვლემჭშხინაჭშხუნვარსშუშხვამიხაჭაპურიხულიშ |
მსგავსი ტიპის დოკუმენტები, რომლებიც ასევე შექმნილია ამავე ადგილებში (მულახის თემი, ზემო სვანეთი)
პარასკევ დღეს კაიშობა ჰქვია. ის დღე უქმეა. მეწყერის საწინააღმდეგოდ. ლოცვას აღვ...
ძირითადად, მეტწილად ამას მოაყრიან ხოლმე ორშაბათ დღეს, ხუთშაბათს და შაბათ ...
მოცემულია ტარიჭაბუგვის // taritabűgv// tabgom-ის სახელით ცნობილი, აღდგომის შემდ...
ლიჯგრი საფტინს არის მიცვალებულთა ხსენება. ლიფანეა ხორცით, პურით და არაყით. ძველა...
გაზაფხულის გიორგობა ყოველთვის ოცდასამ აპრილსაა. იმ დღეს, ზეგნეშელები, ბოგ...
მეკვლე ჩამოჯდება სკამზე. აიღებს ფუსნ მუჟეღს მთავარ სარიტუალო პურს, და ...
"15/04 ლითხêრ 28/04 მერე, სამშაბათ დღეს, „ლითხêრ: ჰქვია. იმ დღს მწყემსებს ხაჭა...
ლიბლაურე//ლიჩდუში „ლიბლაურე“ ყოველთვის ხვდება მაშინ როცა ხვნა გვაქვს დამთავრებ...
ცუდი პარასკევი ჰქვია პარასკევს აღაპების კვირეულში. იმ დღეს რომ არ შეიძ...
მერე, ხუთშაბათს ისევ ქალების დღეა - „ზურêლìრე ცაìშ, რომლის წესებსაც ისე აღასრულე...
მეშხე ფხუს მერე არის ლითოდრი. ყოველთვის ლითოდრი ხვდება შაბათს. ლითოდრის ...
ღუეშე ლიმერიე მარიამობის შემდეგი კვირაა, რომლის დროსაც კარგი მოსავლისთვის იწირე...
სხვა ტიპის დოკუმენტები, რომლებიც ასევე შექმნილია ამავე ადგილებში (მულახის თემი, ზემო სვანეთი)
ფოტოზე გამოსახულია მონადირე ბათლომ ნავერიანი, იარაღით და მთაში სასიარულო ჯოხით ...
ხის მორისგან გამოთლილი წყლის ჭურჭელი ...
ფოტოზე მოცემულია ბეჩოს უღელტეხილი...
მამაკაცების მიერ გარდაცვლილის დატირების მეორე მომენტი ...
ბეჩოს საავადმყოფოდან ეცერის თემის გარდაცვლილი მამაკაცის სულის გადაყვანის რიტუა...
ფოტოზე აღბეჭდილია რაჟდენ ქალდანის კოშკიანი საცხოვრებელი სახლი, მულახის თემის სოფ...
წმ.ღვია და წმ.მსხალი ფარის თემში. ...
გარდაცვლილის სულის მოსახსენიელბელ დღეს მოხარშული ხორცით გაკეთებული საკურთხი ...
ფოტოზე გამოსახულია არყის ხისგან საქალებო ჩირაღდნების -ლამპრების გამოთლა მიცვალებ...
ფოტოზე მოცემულია ხიდი მდ. ენგურზე ...
ნიჩაბი, ფოცხი, თოხი,ხორბლის სახვეტი ნიჩაბი, მცირე ზომის ხის ურო, ტყავის დასამუშა...
ქელეხის სუფრა ლატალის თემში, ეზოში სატრაპეზოდ სხედან მამაკაცები, ქალები და ბავშვ...