ტიპი: | ხელნაწერი | |
---|---|---|
დასახელება: | ლიჰლომალი (გვ.1) | |
დასახელება (ორიგ.): | ლიჰლომალი | |
ავტორისეული აღწერა: | ||
შინაარსი: | ლიჰლომალი ყოველთვის ორშაბათ დღეს ხვდება. ორშაბათ დილას ძალიან ადრე ვდგებით, იმ დროს როცა პირველად იყივლებენ მამლები. მცხობელი ცხობის საქმებს დასტრიალებს: აცხობს სამარხო (კუახ) პურებს და ოხდრის პურებს უკეტებს ნასვრეტებს, ხორცს ხარშავენ და ფაფას ვაკეთებთ პატარა ჭურჭლით ძუძუმწოვარა ბავშვების სულების სახელზე სკურთხებლად. მერე ტაბლებს ვდაგამთ ყველგან: საცხობთან (საფუარმუყ), საკარცხულთან და ხულთან. ტაბლებზე ვდებთ ყველაფერს იმას, რაც გვინდა რომ ვუკურთხოთ მიცვალებულებს. საკარცხულის წინ დგას გასაბრძანებელი ტაბლა, ეს არის ფიჩქი, სამფეხა პატარა მაგიდა. ამ ფიჩქზე დევს პური, ხორცი, ხილი, დგას არაყი, ელარჯწასმული თხელი ლავაშები (ცხუნილები), ხილები, თაშმიჯაბი (მოხარშული ყველი) და სხვა კერძები. ამ სამფეხა მაგიდის ფიჩქის გარდა მთელ წრეზე გამზადებულლია საკურთხის სუფრები, ამ ტაბლებზე პურებზე ყველგან ჩარჭობილია ანთებული სანთლები. ყველაფერ ამას უკურთხებენ მიცვალებულების სულებს. ლიფაანეს დროს აუცილებლად ააყენებნ ბავშვებსაც და ცოტ–ცოტა ნახშირებს გადაუსვამენ ხოლმე შუბლზე. ლიფაანეს რიტუალი რომ დასასრულისკენ მიდის დილის რიჟრაჟზე, გათენებამდე, მაშინ აიღებენ ფიჩქს, კერიის ირგვლივ სრულად შემოუვლიან ყველა ტაბლას; იღებენ ტაბლებიდან პურებს, ხილებს, არაყს შესანდობად და წასაქცევად, ხულის ტაბლიდან აიღებენ ცოტა ფაფას. ამასაც დადებენ სულების გასაბრძანებელ ტაბლაზე და ასე მარჯვენა მხარის მიმართულებით მთელ ტაბლებს შემოავლებენ კერიის ირგვლივ. და კიდევ ერთხელ დადგამენ სულების გასაბრძანებელ ტაბლას საკარცხულთან, მერე ამაზე ბევრ სანთლებს, | |
დამატებითი ინფორმაცია: | ტექსტი სვანურიდან ქართულ ენაზე თარგმნა ქეთევან მარგიანმა | |
თემი: | მულახის თემი | |
სოფელი: | ||
ტერიტორია: | ზემო სვანეთი | |
წელი: | ||
მასალა: | ქაღალდი, მელანი | |
ზომები: | 20სმ × 17სმ | |
მდგომარეობა: | დამაკმაყოფილებელი | |
დაზიანებები: | ||
თეგები: | თაშმიჯაბილალაშილშილიფაანელიჰლომალიმეჯღევამფანენაგაუჟინოხდრისსამარხისაფუარმუყფიჩქქვიჩიდოლოშიქრისდე ფუსდჩუ იტბგალხჩუაზრულეხცხუნილი |
მსგავსი ტიპის დოკუმენტები, რომლებიც ასევე შექმნილია ამავე ადგილებში (მულახის თემი, ზემო სვანეთი)
ჩვენი ვედრება თუკი შენთვის საკადრებელი იყოს და შენ გენებოს ჩვენზედ წყალობ...
აღწერილია ხადობის დღეს მუცლის სალოცავი რიტუალის ჩატარების წესები. ხადობის ლამარი...
16/04 ზუზა დიკ 29/04 მერე, ოთხშბათს ზუზა დიკ - ია (ზუზა-დიკ) ეს დღე უქმეა ქარის...
ყველიერის სამშაბათს გვჩვეოდა ლოცვა. ველოცებოდით ქუთაისის ღვთისმშობელს ...
ლიმერიე 15 აგვისტო. ახალი კარგი მოსავლისთვის სახლში გამომცხვარი პურების შეწირვის...
11/02 მეშხე ფხუ 24/02 მეშხე ფხუს დღეს ისევ ისე მოვემზადებით და აღვასრულებთ ლოცვ...
ხვალმობა ყოველთვის ხუთშაბათსაა. დილით, ახალგათენებულზე ადგებიან. პირველად პატარა...
აღდგომის შაბათ ღამისთვის საფქვავში (ლაშირაქა) ხორბლის მარცვალს დაფქვავენ. ...
ლიქშორალი ჰქვია მდინარის პირას ქვიშაზე რიტუალებს. აღდგომის ხუთშაბათ დღეს...
ბაიას მეორე დღესვე, ორშაბათ დღეს ჭინკების, ეშმაკების, კუდიანების კვირეული...
# 16 შინ თავთავიანთ სახლებში წავლენ. ლითოდრი დღეს „ცხენებს დააცხობენ“ ხ...
17/05 სენიმოხსნაბ 30/05 მერე „სინმოხსნაბ - სულთმოფენობა ყოველთვის ხვდება შაბათს....
სხვა ტიპის დოკუმენტები, რომლებიც ასევე შექმნილია ამავე ადგილებში (მულახის თემი, ზემო სვანეთი)
აღბა-ლაღრალის დღესასწაული, საქმისაი ფალოსით და ჯოხით...
მარანი...
ნიჩაბი, ფოცხი, თოხი,ხორბლის სახვეტი ნიჩაბი, მცირე ზომის ხის ურო, ტყავის დასამუშა...
საფუარის დასაყენებელი ხის კასრი ...
სამეურნეო იარაღები მარცვლეული კულტურების მოსავლის ასაღებად. კევრი და უღელი, ღვლე...
საკურთხი სუფრები საფლავებზე მარიამობა ( ლიმერიე) დღეს. ...
ქალები, ბავშვები და მამაკაცები მულახის თემიდან...
ლიმერიეს დღეს ახალი გარდაცვლილებისთვის საკურთხის გარდა იციან სამოსის მიძღვნაც, რ...
ყველის საწური კალათა ...
მიცვალებულის სულის მოსახსენებელი საკურთხი სუფრა გარდაცვალებიდან მეორმოცე დღეს, მ...
წლისთავზე გარდაცვლილი ქალისთვის სუფრის კურთხევა მღვდლის მიერ...
ოჯახების დიდების რიტუალით დავლა სულების წასვლის დღეს (ლიფანალის დასრულებისას)....