ტიპი: | ხელნაწერი | |
---|---|---|
დასახელება: | ზომხა-ახალი წლის დღესასწაული სვანეთში (გვ.6.) | |
დასახელება (ორიგ.): | ზომხა | |
ავტორისეული აღწერა: | მასალა ჩაწერილია მულახის თემის სოფელ ჟამუშში. 1946 წელს | |
შინაარსი: | ახალი წლის მეორე დღეს რატომღაც არავის უნდა, არ სურს არც მგზავრობა და არც მგზავრობიდან დაბრუნება. ახალი წლის დღეს წესად გვაქვს დაბედება, დამთვარევება (ლიდშდოლე): ხარებს დავადგამთ უღელს და წავალთ ტყეში, ხარებს მოვუბამთ მარხილს. იქ მოვჭრით რბილ საშეშეს, ან ფიჭვის ტოტებს (ფურისს), ან არყის ხეს, დავდებთ იმას მარხილზე და მოვიტანთ შინ. ამით დავიბედებთ ხოლმე ახალი წლის მუშაობას კარგ მთვარეზე. დამბედებელს (მუდშდულის) დასაბედებლად, დასამთვარევებლად წამსვლელს ხელს აუხსნიან მთავარი სარიტუალო პურით (ფუსტის წინამძღოლით) (ფუსნა მუჟეღით) და თომის (წერექვის) კონით და ხარებსაც იგივენაირად. ასე ეტყვიან ხოლმე ხელის ახსნისას: „დრო–ჟამთ და წელიწადის მცვალებელო ღვთაებავ, კარგი წელი ახალი გაუთენე ჩვენი სახლისა კაცსაც და ხარსაც, კარგ მთვარეზე დაგვაბედე, გვიმარჯვე დაბედება (ლიდშდოლე)! მთელი წლის ნაშრომი მხოლოდდამხოლოდ ლხინში დასახარჯი გაგვიხადე. დაბედების ამ რიტუალის შესრულების მერე მთავარ სარიტუალო პურს (ფუსნა მუჟეღს) დააქუცმაცებენ ისე, რომ ნამცეციც კი არ უნდა დავარდეს ძირს და არ ოჯახის გარეთ, სხვა კაცმა ნახოს ვინმემ და ასე შეჭამენ, ამგვარად მიირთმევენ. ბევრი ახალი წელიმც მოგსწრებოდეთ მშვიდობით. | |
დამატებითი ინფორმაცია: | ტექსტი სვანურიდან ქართულ ენაზე თარგმნა ქეთევან მარგიანმა | |
თემი: | მულახის თემი | |
სოფელი: | ჟამუში | |
ტერიტორია: | ზემო სვანეთი | |
წელი: | 1946 | |
მასალა: | ქაღალდი, მელანი | |
ზომები: | 20სმ × 17სმ | |
მდგომარეობა: | დამაკმაყოფილებელი | |
დაზიანებები: | ||
თეგები: | აშიაშეხ ლიდშდოლეზომხალეზომახლიდშდოლელიშიაშიმეკვლემეშიაშიმოჭშხალანაჭუშხვარნაჭშხუნვარირიდეელიმზირეუეხფუსნა მუჟეღუსქორქორა მჭშხიშიმი ლიფუშდეხული |
მსგავსი ტიპის დოკუმენტები, რომლებიც ასევე შექმნილია ამავე ადგილებში (მულახის თემი, ჟამუში, ზემო სვანეთი)
მერე იმას ჯამში ჩადებენ, წყალს ჩაასხამენ და დააბრუნებენ (შეაცურებენ) სიღ...
ელობ (ელიაობა)- პერპოლაშიდან (პეტრე-პავლობიდან) სამი კვირის შემდეგ მოდის ელობ (...
მელღçê ლიკულთხêნი 10/02 მეორე დღეს, სამშაბათს, ჰქვია მელღçê ლიკულთხანი. ამ დღეს...
იქვე მოიყვანენ მღვდელს. მღვდელი რომ აკურთხებს ტაბლებს, კურთხევისთვის აძ...
მამაკაცებს და ბაშვებს და ამათ უკვე საგანგებო სადილს გავუმზადებთ ხოლმე. ...
ს. იფხი დავით çოტაშერ ნანსყანი. მეისარობა დღეს, პირველად, ღორის ხორცის ჭამა ჩვენ...
გუნუაანთ ჩამეგიანთა ერთ–ერთი წინაპარი (ხოშა) დაჭერილი ყოფილა კა...
მერე, კვირა დღეს ჰქვია ლიâდუში. ამ დღეს გირგვლიანები, სტეფლიანები და თამლიანები ...
გუთნის, თოხის, ლაჭაადირის, ხორბლის თავთავებისა, ქერის თავთავებისა, ცერცვის ...
ლიქვრეშისღამეს ხვდება ასევე ლიღვმესარი. ამ დღეს საქონელს დღის განმავლ...
შაბათს საღამოს სულები ლალხორში მიდიêნ. მაშინ სკამზე და ბანდარზე დასხდომა შეუძლია...
ლიმპარობის ორშაბათს ლაჰილელების ერთი ჯგუფი სოფლის აღმოსავლეთ მხარეს (იენაშს და ლ...
სხვა ტიპის დოკუმენტები, რომლებიც ასევე შექმნილია ამავე ადგილებში (მულახის თემი, ჟამუში, ზემო სვანეთი)
მართკუთხა ფორმის ქაღალდზე შავი ფანქრით ჩახატული ტაბლა ...
გარდაცვლილის სულის მოსახსენიელბელ დღეს მოხარშული ხორცით გაკეთებული საკურთხი ...
ცეცხლის საჩხრეკი ორთითა ...
ქვაბში ხორცის ამოსარევი ხის ჯოხი ...
სახლების დიდებით შემოვლა გარდაცვლილ სულთა წასვლის დღეს (ლიფანალის დასრულებისას)...
სამამაკაცო ლამპრების დაწვა საფლავზე ლამპრობაზე ...
ფოტოზე აღბეჭდილია რაჟდენ ქალდანის კოშკიანი საცხოვრებელი სახლი, მულახის თემის სოფ...
აღბა-ლაღრალის დღესასწაული, საქმისაი ფალოსით და ჯოხით...
გარდაცვლილის გამოსახულება წლისთავის სუფრასთან...
ფოტოზე მოჩანს მაჩუბის ბაგის ორნამენტირებული ტიხარი...
ფოტოზე გამოსახულია ლატალის თემის სოფ. იენაშის მკვიდრის ბიაზრუკ წერედიანის დატირ...
ყველის საწური კალათა ...