| ტიპი: | ხელნაწერი | |
|---|---|---|
| დასახელება: | ზომხა-ახალი წლის დღესასწაული სვანეთში (გვ.6.) | |
| დასახელება (ორიგ.): | ზომხა | |
| ავტორისეული აღწერა: | მასალა ჩაწერილია მულახის თემის სოფელ ჟამუშში. 1946 წელს | |
| შინაარსი: | ახალი წლის მეორე დღეს რატომღაც არავის უნდა, არ სურს არც მგზავრობა და არც მგზავრობიდან დაბრუნება. ახალი წლის დღეს წესად გვაქვს დაბედება, დამთვარევება (ლიდშდოლე): ხარებს დავადგამთ უღელს და წავალთ ტყეში, ხარებს მოვუბამთ მარხილს. იქ მოვჭრით რბილ საშეშეს, ან ფიჭვის ტოტებს (ფურისს), ან არყის ხეს, დავდებთ იმას მარხილზე და მოვიტანთ შინ. ამით დავიბედებთ ხოლმე ახალი წლის მუშაობას კარგ მთვარეზე. დამბედებელს (მუდშდულის) დასაბედებლად, დასამთვარევებლად წამსვლელს ხელს აუხსნიან მთავარი სარიტუალო პურით (ფუსტის წინამძღოლით) (ფუსნა მუჟეღით) და თომის (წერექვის) კონით და ხარებსაც იგივენაირად. ასე ეტყვიან ხოლმე ხელის ახსნისას: „დრო–ჟამთ და წელიწადის მცვალებელო ღვთაებავ, კარგი წელი ახალი გაუთენე ჩვენი სახლისა კაცსაც და ხარსაც, კარგ მთვარეზე დაგვაბედე, გვიმარჯვე დაბედება (ლიდშდოლე)! მთელი წლის ნაშრომი მხოლოდდამხოლოდ ლხინში დასახარჯი გაგვიხადე. დაბედების ამ რიტუალის შესრულების მერე მთავარ სარიტუალო პურს (ფუსნა მუჟეღს) დააქუცმაცებენ ისე, რომ ნამცეციც კი არ უნდა დავარდეს ძირს და არ ოჯახის გარეთ, სხვა კაცმა ნახოს ვინმემ და ასე შეჭამენ, ამგვარად მიირთმევენ. ბევრი ახალი წელიმც მოგსწრებოდეთ მშვიდობით. | |
| დამატებითი ინფორმაცია: | ტექსტი სვანურიდან ქართულ ენაზე თარგმნა ქეთევან მარგიანმა | |
| თემი: | მულახის თემი | |
| სოფელი: | ჟამუში | |
| ტერიტორია: | ზემო სვანეთი | |
| წელი: | 1946 | |
| მასალა: | ქაღალდი, მელანი | |
| ზომები: | 20სმ × 17სმ | |
| მდგომარეობა: | დამაკმაყოფილებელი | |
| დაზიანებები: | ||
| თეგები: | აშიაშეხ ლიდშდოლეზომხალეზომახლიდშდოლელიშიაშიმეკვლემეშიაშიმოჭშხალანაჭუშხვარნაჭშხუნვარირიდეელიმზირეუეხფუსნა მუჟეღუსქორქორა მჭშხიშიმი ლიფუშდეხული | |
მსგავსი ტიპის დოკუმენტები, რომლებიც ასევე შექმნილია ამავე ადგილებში (მულახის თემი, ჟამუში, ზემო სვანეთი)
კუენჩხის მომტან მოსახლეზე, ოჯახზე ამბობდნენ, რომ ამ მოსახლემ გააკეთ...
ძირითადად, მეტწილად ამას მოაყრიან ხოლმე ორშაბათ დღეს, ხუთშაბათს და შაბათ ...
მოცემულია ტარიჭაბუგვის // taritabűgv// tabgom-ის სახელით ცნობილი, აღდგომის შემდ...
ყველა სათითაოდ მივა ტაბლებთან, ჭიქას აიღებენ ხელში და შეუნდობენ მიცვალე...
სხვაც, რაც კი რამ სამარხო იქნება. გარედან ავეჯის შემოტანისას ერთ პატარა სა...
ხვალმობა ყოველთვის ხუთშაბათსაა. დილით, ახალგათენებულზე ადგებიან. პირველად პატარა...
მეორე დღეს, ყველიერის სამშაბათს, მოსაკითხის მიტანაა: არაყი მიაქვს მოსაკითხად მა...
ადგომის მერე მეორე დღეს განცხდაბ ჰქვია. საკლავს დავკლავთ და აღვუვლენთ ლიმზირს სა...
ზეცის ლამპრობა ხვდება ორ თებერვალს. იმ ღამეს არ აცხობენ სეფისკვერებს, არაა ...
კრაბ არის ლიგერგის წინადღე. სრულდება შესაწირავები დიდი ღმერთისთვის. მეორე დღეს ...
მერე, ოთხშაბათს, ჭაბგობ ჰქვია. უქმე გვაქვს „ჭაბიკç“ - ის სახელზე. იმ ღამეს ლოცვა...
გუნუაანთ ჩამეგიანთა ერთ–ერთი წინაპარი (ხოშა) დაჭერილი ყოფი...
სხვა ტიპის დოკუმენტები, რომლებიც ასევე შექმნილია ამავე ადგილებში (მულახის თემი, ჟამუში, ზემო სვანეთი)
გარდაცვლილის სულის მოსახსენიელბელ დღეს მოხარშული ხორცით გაკეთებული საკურთხი ...
კერა...
ქვაბში ხორცის ამოსარევი ხის ჯოხი ...
ფოტოზე გამოსახულია არყის ხისგან საქალებო ჩირაღდნების -ლამპრების გამოთლა მიცვალებ...
ფოტოზე ხის ძველი წისქვილია აღბეჭდილი...
წმ.ღვია და წმ.მსხალი ფარის თემში. ...
ფოტოზე აღბეჭდილნი არიან მულახელები...
ფოტოზე მოცემულია მულახის თემის ტერიტორია...
ქალების ქვევით ვედრების რიტუალი - ჩუბავ ლიმზირ, ჯგირანის სალოცავის შიგნით ...
ფოტოზე გამოსახულია ლატალის თემის სოფ. იენაშის მკვიდრის ბიაზრუკ წერედიანის დატირ...
მარანი...
სულის მოსახსენებელი სუფრა მიცვალებულის სახლში ...